II. Abdülhamid döneminde hiç toprak kaybedilmediği iddiası

27 May 2022

10:43

Yanlış

Doğru

Sonuç

II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) 93 Harbi olarak anılan Türk-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Ayastefanos ve Berlin antlaşmaları ile arka arkaya toprak kayıpları yaşanmıştır.

İddia Yayılımı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 21 Mayıs 2022’de, AK Parti Gençlik Kolları tarafından Yeni Adana Stadyumu’nda düzenlenen, “Bir Gençlik Şöleni” etkinliğine katıldı.

Erdoğan, etkinlikte yaptığı konuşma esnasında Meral Akşener’in meclis konuşmasından bahsederken Sultan II. Abdülhamid’in “bir karış toprak kaybetmediğini” söyledi.

Erdoğan, 27 Eylül 2022 tarihinde Kabine Toplantısı’nın ardından yaptığı konuşmada da, II. Abdülhamid döneminde hiç toprak kaybedilmediğine yönelik söylemde bulundu.

Gençler, Sultan Abdülhamid’e laf atan, dil uzatan hanımefendiye şunu sormak lazım, 33 yıl ‘hasta dev’ diye takdim edilen Osmanlı’yı bir karış toprak kaybetmeden yöneten Sultan Abdülhamid’e hakaret, haddini aşmaktır ve bu haddini aşanlara bu millet inanıyorum ki 2023 seçimlerinde haddini bildirecektir.

Kanıt

Berlin Antlaşması ile arka arkaya toprak kayıpları

Abdülhamid-i Sâni olarak da anılan Osmanlı padişahı, amcası Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesi ile 31 Ağustos 1876 Perşembe günü 33 yıl sürecek saltanatını başlattı.

Sultan Abdülhamid’in tahta çıktığı yıllar, devletin en buhranlı yıllarındandı. Balkanlar’da Bosna-Hersek, Bulgar ayaklanmaları devam ederken Sırbistan ve Karadağ muharebeleri (1876-1878) ile de ilgilenmek gerekiyordu.

24 Nisan 1877’de ise Rusya, Osmanlı Devleti’ne resmen savaş ilân etti. Böylece 93 Harbi olarak bilinen Türk-Rus savaşı başladı.

II. Meşrutiyet’in (23 Temmuz 1908) ilanını takip eden günlerde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Meclisi’ne üye gönderilmesine engel olmak için 5 Ekim 1908’de Bosna-Hersek’i işgal etti. Aynı gün Bulgaristan bağımsızlığını ilân etti. Bir gün sonra da Girit, Yunanistan ile birleştiğini açıkladı.

Esasında, Osmanlı Devleti ilk toprak kaybına 1699 Karlofça Antlaşması‟yla uğramıştır. 19. yüzyıla gelinceye kadar kaybedilen toprakların bir kısmı geri alınabilir. Ancak bu yüzyıla gelindiğinde toprak kayıpları artar ve artık geri alınamaz hale gelir. Kaybedilen topraklarda bağımsız ülkeler kurulur.

Kaybedilen toprakları madde madde sıralayabiliriz:

1878 Berlin Antlaşması ile Sırbistan, Karadağ ve Romanya Osmanlı’dan ayrılır; Kars, Ardahan ve Batum, harp tazminatının bir kısmına karşılık olmak üzere Rusya’ya, Kotur ise İran’a bırakılır,
1878’de Kıbrıs, İngiltere’ye bırakılır,
1881’de Fransa, Tunus’u ele geçirir; Teselya ve Narda Yunanistan’a verilir,
1882’de Birleşik Krallık, Mısır’ı ele geçirir,
1884’te Birleşik Krallık, Somali’yi ele geçirir,
1885’te İtalya, Habeş’i ele geçirir; Doğu Rumeli savaşsız bir şekilde Bulgaristan’ın ilhakına bırakılır,
1898’de Kuveyt, bağımsızlığını ilan eder; Girit’e özerklik verilir.
1908’de Bulgaristan Osmanlıdan ayrılır; Avusturya, Bosna – Hersek’i ilhak eder; Girit, Yunanistan’a katılır.

‘Hasta adam’ imajı dönemin karikatürlerinde devam ediyor

Osmanlı’nın ‘hasta adam’ imajı Abdülhamid döneminde de devam etmiş. John Grand-Carteret’in La Turquie en Images isimli karikatür koleksiyonundan bunu doğrulayabiliyoruz.

H. Bayram Soy’un “I. Abdülhamid Dönemi Karikatürlerinde Osmanlı -Alman Yakınlaşmasının Yansımaları” isimli çalışmasında da bu karikatürlerden birkaçının açıklamasını incelemek mümkün. Yazımızda da Soy’un açıklamalarından istifade ettik.

İddia, farklı televizyon programlarında da doğrulandı

Gazeteci Murat Bardakçı’nın HaberTürk’te yayınlanan Tarih’in Arka Odası adlı programda, halkın havsalasında yer edinen bu iddianın yanlış olduğu belirtilmişti. Kendisi bu iddianın yanlış olduğunu dile getirirken programın konukları arasında, daha sonra Millî Savunma Üniversitesi Rektörlüğü’ne atanan Prof. Dr. Erhan Afyoncu da var.

İlber Ortaylı da Fatih Altaylı’nın Teke Tek programında II. Abdülhamid dönemi ile ilgili soru işaretlerini yanıtlamıştı.

Bu iddiayı Teyit.org ve Malumatfuruş da incelemişti.

Bu sonuca itiraz et