Dünya Bankası’nın Ukrayna’nın yeniden inşasının en az 128 milyar dolara mal olacağını açıkladığı iddiası

Dünya Bankası, 9 Eylül 2022’de yayınladığı bültende Ukrayna’nın yeniden yapılanmasının tahmini olarak ne kadara mal olacağını aktardı. Yazının başlığı. “Ukrayna Kurtarma ve Yeniden Yapılandırma İhtiyaçları Tahmini 349 Milyar Dolar”. 

Ukrayna Hükümeti, Avrupa Komisyonu ve Dünya Bankası’nın iş birliği ile hazırlanan bültenin başlığında tahmini miktar, 349 milyar dolar olarak verilmiş. Yazının içinde 128 sayısı hiçbir şekilde yer almıyor. Buna rağmen sosyal medyada bu rakam hatalı olarak aktarılmış.

Dünya Bankasının Ukrayna raporunda neler var?

Hızlı Hasar ve İhtiyaç Değerlendirmesi raporuna dair bültenin başlığında ve giriş kısmında, Ukrayna’nın yeniden yapılanması ve toparlanması için tahmini 349 milyar dolar gerektiği belirtilmiş. Bu miktarın, Ukrayna’nın 2021 gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH) 1,5 katından fazla olduğu bilgisine de yer verilmiş.

Şu anda açıklanan rapordaki tahmini maliyetin 24 Şubat – 1 Haziran arasındaki değerlendirmenin sonucu olduğu, iki ülke arasındaki kriz sürdüğü müddetçe tahmini toparlanma maliyetinin artabileceği bildirilmiş. Krizin yaklaşık 3 aylık zararının 349 milyar dolar olduğu düşünülürse bu maliyet raporu başlangıç niteliğinde okunabilir.  

Yirmi farklı sektör üzerindeki savaş etkilerinin ilk kapsamlı değerlendirmesini sunan araştırma; özellikle konut, ulaşım, ticaret ve sanayi sektörlerindeki zararın daha yüksek olduğunu gösteriyor. Belirtilen tarihler arasında, savaştan kaynaklanan fiziksel hasarın 97 milyar doları aştığı; yıkımın Chernihivska, Donetska, Luhanska, Kharkivska, Kyivska ve Zaporizka’da yoğunlaştığı kaydedilmiş.

Önümüzdeki 36 ay içerisinde, eğitim, sağlık sistemleri ve altyapıyı eski haline getirmek, evlere ısıtma ve enerjinin restorasyonunu sağlamak, tarıma destek ve hayati ulaşımın onarımı gibi benzeri ihtiyaçların karşılanması için 105 milyar doların gerektiği de bültenin dikkat çekici maddelerinden.

Neden 128 Milyar Dolar?

128 milyar dolar, 2021 yılından bu yana farklı iddialarda ve yorumlarda kendine yer bulan bir miktar. Türkiye siyaset tarihinde kendine yer edinen bu sayı, geçtiğimiz yıl muhalefet partilerinin dile getirdiği bir iddiaya dayanıyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın 20 Mart 2021’de görevden alınmasını izleyen süreçte “128 milyar dolar nerede?” sorusu gündeme getirilmişti. İddiaya göre eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak döneminde Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) dövizi düşürmek için  128 milyar dolarlık rezerv kullanılmıştı. Öyle ki Birleşik Krallık merkezli haber ajansı Reuters, 2021’in ilk çeyreğinde Naci Ağbal’ın görevden alınması ile ilgili haberlerde, rezervlerde 130 milyar dolarlık kayba neden olan döviz satışlarına dair incelemenin etkili olduğunu yazmıştı.

Cumhuriyet Halk Partisi başta olmak üzere muhalefet partileri eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak döneminde Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) dolar rezervlerindeki azalmayı işaret ederek “128 milyar dolar nerede?” kampanyası başlatmıştı.

CHP, parti binasına ve şehir merkezlerine “128 milyar dolar nerede?” yazılı afişler asmaya başlamış ancak bu afişler kolluk kuvvetlerince sökülmüştü.

Demokrasi ve Atılım Partisi’nin (DEVA) Genel Başkanı Ali Babacan da aynı iddiayı dile getirip Naci Ağbal’ın bu kayıp dolayısıyla başlattığı inceleme dolayısıyla görevden alındığını öne sürmüştü. 

İddia ile ilgili CHP’ye dava açılmış ve partinin Berat Albayrak’a 60 bin TL tazminat ödemesine karar verilmişti.