Videodaki yanardağ patlama anı dijital ortamda tasarlandı

10 Ara 2021

11:35

Yanlış

Doğru

Sonuç

Video, farklı mekanları gösteren, birden fazla görselin dijital ortamda bir araya getirilip hareketlendirilmesiyle oluşturulmuştur.

İddia Yayılımı

Geçtiğimiz günlerde Endonezya’nın Lumajang bölgesinde bulunan Semeru volkanının patlamasıyla yerleşim bölgelerinde büyük tahribat gerçekleşirken, yaşamını yitiren vatandaşların da olduğu da rapor edildi. Şu an için 34 kişinin cansız bedenine ulaşıldığı biliniyor.

Sosyal medyada bu volkanik patlamayla ilgili bir video yayılım gösterdi. Uzaktan alınan video kaydında şelalelerin ötesinde bir volkanik dağın patladığı görülüyor. Semeru Dağı’nı gösterdiği iddia edilen bu anın, grafik mi yoksa gerçek mi olduğunu araştırdık.

Kanıt

Video dijital ortamda oluşturulmuş

Videodaki yanardağa yakınlaştırıp seçilen kısmı ekran görüntüsü alıp, arama motorlarında tersine arama yöntemi kullanarak taradık. Görüntülerdeki dağ, 2015’te Şili’de patlayan Calbuco Yanardağı’na ait. Birebir anın fotoğrafı kaydedilmiş ancak video izlendiğinde aslında bu görüntünün düzenlenerek hareketlendirildiği açıkça görülüyor.

İki görsel yan yana getirildiğinde ikisinin de farklı olduğu görülüyor. 2015’te çekilen gerçek görüntü, aslında yanardağın patladığı anda yakalanan bir fotoğraf. Videoda hareketlendirilen görüntüde ise orijinal fotoğrafın aksine ön planda bir şelale görülmektedir. Şelaleden ekran görüntüsü alıp arama motorlarında tersine aradığımızda, şelalenin Endonezya’da bulunan “Tumpak Sewu Şelalesi” olduğu açıkça görülüyor.

Dolayısıyla Endonezya’daki Semeru Yanardağı’nın patlama anına ait olduğu sanılan ve sıklıkla paylaşılan bu videonun, gerçek olmadığı, dijital ortamda üretildiği sonucuna ulaşıyoruz.

Bu iddiayı Reuters‘ın Fact-Checking ekibi de incelemiştir.

Bu sonuca itiraz et