İrlanda Sağlık Bakanlığı’nın aşı ile ilgili ani ölüm uyarısı içeren bir afişi yok

Öncelikle, paylaşımdaki görselin içeriğine bir göz atalım;

Peki, Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulduğu iddia edilen afişte ne yazıyor? Aşı olacaklar için uyarı niteliğinde olan bu afişte, olası yan etkiler sıralanmış;

-Baş ağrısı, adet düzensizlikleri, bell paralizisi(yüz felci), kan pıhtısı, kalp krizi ve felç, ani ölüm

Afişin altında ise herhangi bir yan etki görülmesi durumunda Health Product Regulatory Autority’e bildirilmesi gerektiği belirtiliyor. Sağ alt köşede de bir logo görüyoruz. Bu logonun yanında ‘Muintir na hÉireann’ ve ‘People of Ireland’ yazıyor.

Afiş, İrlanda’nın belirtilen resmi kuruluşları tarafından mı oluşturuldu?

Peki bu afiş, gerçekten de iddia edildiği üzere, İrlanda’nın belirtilen resmi kuruluşları tarafından mı oluşturuldu? Bunu anlayabilmek için öncelikle tersine arama metodu kullanarak görseli tarattık. Birebir bu afişe ulaşamadık ancak karşımıza benzer görseller çıktı.

Bizzat İrlanda Sağlık Bakanlığı’nın kendi resmi Twitter hesabında da paylaşılan; sarı fonda, benzer yazı fontlarında oluşturulan bu görseller birbirine benzerlik gösteriyor ancak bazı açılardan farklı oluşu gözümüze çarptı. Örneğin iddiadaki görselde ‘alert’ yazılan yerde ‘Coronavirus COVID-19 Public Health Advice” yazısı yer alırken varken, sağ alt köşede yer alan kurum ismi farklılık gösteriyor. Ayrıca başka bir logo daha mevcut.

Afişlerdeki logolar ne anlama geliyor?

‘Koronavirüs COVID-19 Halk Sağlığı Tavsiyesi‘ başlığıyla oluşturulan bir dizi orijinal afiş görselinde yer alan logo;

İrlanda Hükümeti’nin İrlandacası Rialtas na hÉireann, İngilizcesi ise Department of Ireland. Logoda yer alan arp, İrlanda’nın resmi devlet armasında da yer alıyor. Devlete bağlı birimlerde aynı logonun kullanıldığını görmek mümkün. Örneğin, İrlandacası An Roinn Sláinte olan Sağlık Bakanlığı’nın resmi web sitesinde de aynı logoyu görebiliyoruz.

İddiadaki afişte de aynı logo mevcut. Ancak yanında ‘İrlanda’nın İnsanları’ anlamında gelen İrlandaca ‘Muintir na hÉireann‘ ve İngilizce olarak ‘People of Ireland’ yazıyor. Bu kavram esasında 1994 ile 1996 yılları arasında faaliyet gösteren bir siyasi partiyi ifade ediyor. 1999’da parti feshedilmiş.

Orijinal afişlerde yer alan bir diğer logo da İrlanda’nın tüm halk sağlığı hizmetlerini ülke genelindeki hastanelerde ve topluluklarda sağlayan Health Service Executive(HSE) yani Sağlık Hizmetleri Müdürlüğü adlı devlet kurumuna ait. İddiadaki afişte bu logo yer almıyor.

İrlanda’daki kurumlara göre ‘ani ölüm’ Covid-19 aşılarının yan etkisi değil

İddiadaki afişin altında ise herhangi bir yan etki görülmesi durumunda Health Product Regulatory Autority’e bildirilmesi gerektiğinin yazılı olduğunu belirtmiştik. Health Products Regulatory Authority (HPRA) yani Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu, İrlanda’da, insanlar ve hayvanlar üzerinde kullanılan ilaç ve cihazların düzenlenmesinden sorumlu resmi bir kurum.

HPRA’nın web sitesinde, COVID-19 aşıları ile ilgili Güvenlik Güncellemeleri (HPRA’ya bildirilen şüpheli yan etkiler hakkında bilgi) paylaşılmış. Raporları anahtar kavramlar üzerinden taradığımızda aşının yan etkisi olarak ani ölümün raporlanmadığı görülüyor.

Öte yandan, HSE’nin web sitesinde de her bir COVID-19 aşısı için detaylı bilgileri içeren broşürler mevcut. Bu broşürlerin içeriğini incelediğimizde ise aşıların yan etkisi olarak ‘ani ölüm’ hiçbir kaynakta yer almadığını gördük. Ayrıca COVID-19 hakkında hazırlanan afişler ve kaynaklar arasında iddiadaki gibi bir görsel yer almıyor.

Arama motorları üzerinden anahtar kavramlarla yaptığımız araştırmalarda da İrlanda hükümeti tarafından, söz konusu yan etkiye dair herhangi bir resmi bir bildiri bulamadık.

Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu, afişin sahte olduğunu teyit etti

Nitekim, AF News analizine göre Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu(HPRA) afişin sahte olduğunu doğruladı. Kurumun sözcüsü Siobhan Molloy, bu afişlerin İrlanda’nın düzenleyici otoritesi tarafından oluşturulmadığını söyledi. Açıklama şu şekilde;

“Kategorik olarak bunun HPRA tarafından üretilmiş bir poster olmadığını ya da İrlanda Sağlık Bakanlığı adına tavsiye bilgileri üreten Sağlık Hizmetleri Yöneticisi (HSE) tarafından üretilen bir iletişim parçası olmadığını söyleyebilirim”

Bu iddiayı daha önce, bir doğruluk kontrolü platformu olan Malumatfuruş ve AP News de incelemiştir.