Atatürk “Bana her ilden bir yiğit getirin lakin Kastamonu’dan tuttuğunuzu getirin” dedi mi?

Kastamonu’nun Kurtuluş Savaşı’ndaki kritik rolü kamuoyunda sıkça vurgulanan bir gerçek. İnebolu’dan başlayan ve Ankara’ya uzanan İstiklal Yolu üzerinden cephane ve mühimmatın taşınması, bölgenin Millî Mücadele’de üstlendiği hayati görevi gözler önüne seriyor. Şerife Bacı’dan Seydilerli kadınlara, kağnılarla yapılan sevkiyatlara kadar Kastamonu, savaşın en fedakâr ve en çok yıpranan illerinden biri olarak anılıyor.

Bu tarihi arka planın yanında, son yıllarda sosyal medyada Atatürk’e atfedilen bir söz giderek daha fazla dolaşıma girdi: “Her ilden bir yiğit getirin, lakin Kastamonu’dan tuttuğunuzu getirin.” Bu ifade çoğu paylaşımda Atatürk’ün Kastamonu halkına duyduğu hayranlığı dile getirdiği bir cümle olarak sunuluyor. Ancak bu sözün Atatürk’ün nutukları, resmî konuşmaları, meclis zabıtları veya güvenilir birincil kaynaklarda yer aldığına dair herhangi bir kanıta rastlanmıyor.

Anahtar kelime taraması bizi 2003 yılında sözlük paylaşımlarına götürüyor. Ancak burada da alıntı “her ilden bir ayı getirin Kastamonu’dan tuttuğunuzu getirin” şeklinde geçiyor.

Benzer şekilde bu versiyon da Atatürk’a ait olmamasına rağmen diğerine nispeten daha yaygın. Haber sayfalarında dahi kullanıyor. Bu tip yerel kaynaklarda sözün Kastamonu’nun doğası ile ilgili yapılan bir mizah olduğu ve birine atfedilemeyeceği söyleniyor. Yerel espri ve abartılar zamanla popülerleşiyor; insanlar söylemi hafızada kolay olan şekilde tutabiliyor. Nitekim incelediğimiz sözün her ilden “yiğit, ayı, deli” kelimeleriyle farklı varyasyonlara sahip olduğunu takip edebiliyoruz.

İstiklal Marşı’nın yazarı Mehmet Akif Ersoy’un Kastamonulu olduğu yönünde dolaşan bir başka iddia da gerçeği yansıtmıyor. Mehmet Akif, 1873 yılında İstanbul Fatih’te doğuyor. Resmi TBMM yayınına göre Buhara’dan Anadolu’ya geçmiş bir ailenin kızı olan Emine Şerif Hanım ve Kosova doğumlu olup, Fatih Camiinde medrese hocalığına kadar yükselen Mehmet Tahir Efendi’nin ilk çocuğu kendisi. Bununla birlikte Millî Mücadele yıllarında Kastamonu’ya gelmiş, özellikle Nasrullah Camii’nde yaptığı konuşmalar ve halkı direnişe çağıran vaazları nedeniyle şehirle güçlü bir tarihî bağ kurmuştur. Bu bağ, zamanla “Kastamonulu olduğu” şeklinde yanlış bir kanaatin doğmasına neden olmuş olabilir.

Kısacası hem Atatürk’e atfedilen söz hem de Mehmet Akif’in memleketiyle ilgili iddia, tarihî kaynaklarla desteklenmiyor. Buna karşın Kastamonu’nun Millî Mücadele’deki yeri ve Mehmet Akif’in şehirde verdiği önemli destek, tartışmasız bir gerçek olarak önemini korumaktadır.