Türkiye’nin 19 milyonu bulan aşılamayla dünyada ön sıralarda olduğu iddiası

Türkiye’de aşılama oranı nedir?

Sağlık Bakanlığı güncel verilerine göre Türkiye’de 14 Nisan 2021 itibariyle 19 milyon 328 bin doz COVID-19 aşısı yapıldı. 11 milyon 601 bin kişiye 1.doz aşı uygulanırken 7 milyon 727 bin kişiye 2.doz aşı uygulandı. Covid-19 aşısı yapılan kişi sayısı Türkiye nüfusunun yüzde 13’ünü oluşturuyor. Aşılamada öncelik sağlık çalışanları ve 65 yaş üstündekiler, ardından riskli ve kritik işlerde çalışanlara verildi. Sonrasında kronik hastalardan başlanarak 18 yaşından büyük herkes aşılanacak.

Aşılamada ülke sıralaması nasıl?

Covid-19 aşılamaları birçok ülkede hızla devam ediyor. Nisan ayının ilk haftalarında ülkeler arasında büyük farklılıklar görülmeye başlandı. Dünya genelinde korona virüse karşı bağışıklık kazanmak adına şu ana kadar 825 milyon dozdan fazla aşı yapıldı. Aralık ayında başlayan aşı programları kapsamında 130’dan fazla ülkede Covid-19 aşılaması devam ediyor. Fakat aşıların büyük bir kısmı gelişmiş ülkelerin elinde. Financial Times ve Our World In Data verilerine göre aşılama yapılan toplam doz miktarı dikkate alınarak; ABD, Çin, Hindistan, İngiltere, Brezilya, Türkiye, Endonezya, İtalya, Rusya, Meksika ve İsrail aşılama konusunda en hızlı davranan ülkeler listesinde. ABD, Çin, Hindistan, İngiltere ve Brezilya’dan sonra Türkiye en çok dozda aşı uygulanan ülkeler listesinde 6’ıncı sırada yer alıyor. Türkiye, nüfusa oranla kişi başına uygulanan aşı miktarında ise listede 23. sırada. İki doz aşı alan kişilerin nüfusa oranında ise Türkiye dünya ülkeleri arasında 12. sırada yer alıyor. İsrail, Şili, Bahreyn, Bize, Sırbistan, Covid-19 aşısı yapılan kişi sayısı ülke nüfusuna oranla en yüksek olan ülkeler arasında ilk beş sırada yer alıyor.

Diğer ülkelerin aşılama oranı ne durumda?

Son 10 günde ABD’de aşı çalışmaları yavaşlarken aşılama oranını en çok arttıran iki ülke Uruguay ve Brezilya oldu. Özellikle Uruguay nüfusunun yüzde 24’ünün aşılanmasıyla büyük bir ilerleme kaydetti. Ayrıca geçtiğimiz haftalarda nüfusa göre sıralamada listeye giremeyen Fransa, Almanya ve İtalya’da aşılamada yükselişte. Bu ülkelerde şu anda nüfusun yüzde 10’u ilk doz aşıyı yaptırmış durumda. Avrupa’da korona virüsten en çok etkilenen ülke olan İngiltere’de ise aşılananların nüfusa oranı yüzde 45’i geçti. Bu aşılama oranı ile Avrupa Birliği üyesi ülkelerden daha iyi durumda. Avrupa ülkeleri arasında ise uyguladığı 40 milyon 107 bin aşı ile birinci sırada. Uyguladığı 19 milyon 244 bin doz aşı ile Almanya ikinci, 19 milyon 62 bin doz aşı ile Türkiye Avrupa ülkeleri arasında üçüncü sırada yer aldı.

Ülkelerin yarıya yakınının aşı temini nüfusunun yüzde 1’ine dahi yetmezken, ABD önümüzdeki 3 ay nüfusunun yüzde 75’ine yetecek kadar aşıya sahip. Dünya’da halihazırda bulunan aşıların tamamı ülkelerin nüfusuna göre eşit şeklide dağıtılmıyor. Bu göz önüne alındığında; ABD nüfusuna oranla payına düşmesi gerekenin yaklaşık 6 katını, İngiltere yaklaşık 7 katını, Birleşik Arap Emirlikleri 9 katını, İsrail 12 katını almış durumda.

Aşı dağılımında kıtalar arası eşitlik var mı?

Asya kıtası 375 milyon 860 bin aşı ile kıtalar arası aşı dağılımında ilk sırada yer alırken 216 milyon 250 bin aşı ile ikinci sırada Kuzey Amerika, 162 milyon 640 bin aşı ile üçüncü sırada Avrupa yer alıyor. Güney Amerika’da 55 milyon 340 bin, Afrika’da 13 milyon 680 bin, Okyanusya’da 1 milyon 330 bin doz aşı yapıldı. En az aşılama yapılan yer Dünya’nın en yoksul kıtası Afrika. Kıtadaki 54 ülkeden yalnızca 3’ünde nüfuslarının yüzde 1’inden fazlasına aşı yapabildi. Güney Yarım Küre’de yer alan kıta ve bölgeler ise Kuzey Yarım Küre’deki kıta ve bölgelere göre aşılama ve aşı dağılımında geride kaldı.

En çok aşılama yapan ülkeler hangi aşıları kullanıyor ?

En çok aşılama yapan ülkelerin ilk sırasında yer alan ABD Moderna, Pfizer/BioNTech litesinin ikinci sırasında yer alan Çin Sinopharm/Beijing, Sinopharm/Wuhan, Sinovic listenin üçücüsü İngiltere ise Oxford/AstraZeneca, Pfizer/BioNTech aşılarını kullanıyor. Dünya’da en çok aşılamanın yapıldı altıncı ülke olan Türkiye’de Sağlık Bakanlığı aşı kampanyasında nisan ayına kadar Çin’den ithal edilen Sinovac aşılarını kullandı ancak ülkeye yaklaşık 10 gün önce Pfizer-BioNTech aşıları da getirildi. Aynı zamanda Türkiye yerli aşı çalışmalarına devam etmekte. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Küresel Aşı Güvenliği Danışma Komitesi (GACVS) COVID-19 alt komitesinin 19 Mart 2021 bildiriminde ‘’18 Şubat 2021 itibariyle, ülkelerde üç platformda en az yedi farklı aşı piyasaya sürüldü. Tüm ülkelerdeki savunmasız nüfus, aşılama için en yüksek önceliğe sahiptir. Aynı zamanda, 60’tan fazlası klinik geliştirme aşamasında olan 200’den fazla ek aşı adayı geliştirme aşamasındadır’’ denilerek aşılara yönelik bilgilendirme yapıldı.

Sıralamada Türkiye nerede ?

Ülkelerin aşı sıralaması, uygulanan doz sayısına ve uygulanan doz sayısının nüfusa oranına göre oluşturuluyor. ABD, Çin, Hindistan, İngiltere ve Brezilya’dan sonra Türkiye en çok dozda aşı uygulanan ülkeler listesinde 6’ıncı sırada yer alıyor. Türkiye, nüfusa oranla kişi başına uygulanan aşı miktarında ise listede 23. sırada. İki doz aşı alan kişilerin nüfusa oranında ise Türkiye dünya ülkeleri arasında 12. sırada yer alıyor. Türkiye’nin aşılama sıralamasında listenin en üstlerinde olduğu söylemi, uygulanan doz sayısına göre yapılan sıralamada gerçeği yansıtmaktadır. Ancak, uygulanan dozun nüfusa oranına göre yapılan sıralamada Türkiye’nin üst sıralarda olduğu iddiası yanıltıcıdır.