Bu heykel düşünüyor mu, düşünmüyor mu?

11 May 2021

10:09

Yanlış

Doğru

Sonuç

Sanat eleştirmenleri ve tarihçilerin görüşleri incelendiğinde, heykelin ‘Çok düşünmek öldürür’ temasıyla oluşturulduğu iddiası yarı doğru olarak kabul edilebilir.

İddia Yayılımı

Bazı sanat eserlerinin algısı öyle yaygındır ki, adeta topluma mal olmuş desek yanlış olmaz. İşte tam da öyle bir sanat eseriyle karşı karşıyayız. O bir heykel, adı ise: “Not Enough Brains to Survive” Türkiye’de ‘düşüncenin ağırlığı’ ismiyle de biliniyor. Ancak, çoğunluk onu “Çok düşünmek öldürür heykeli” ismiyle tanıyor. Google’da böyle aratılıyor. Hatta milyonlarca etkileşim alan paylaşımlar bu şekilde yapılıyor. Peki; sanatçı sizce bu eserinde ne anlatmaya çalışmış olabilir? Görenler, ‘düşünmekten ölmüş bir adam’ diyor ancak, bu eseri yoğuran sanatçıyı tanıyanlar öyle demiyor: Aksine; düşünmeyen, bedeni metalaştıranlara bir eleştiri, ironi oku olarak ele alıyor. Sanatçının, ‘güzel bedenli heykellerin, büyük bir beyin taşımamasına’ kızdığını düşünüyor.

Kanıt

Heykel Thomas Lerooy Ait

Heykel, Belçikalı sanatçı Thomas Lerooy’a ait. Heykelin ismi “Not Enough Brains to Survive”. Türkçe ’ye çevirdiğimizde ise hayatta kalmak için yeterince beyin yok anlamına geliyor. Fotoğraf ise 2015 yılında Paris’te Petit Palais isimli sanat müzesinde çekilmiş. Heykel o dönemde Thomas Lerooy’un eserlerinin olduğu sergide sergilenmiştir. 2009’da yapılan heykel şu an Belçika’da sergilenmektedir. Thomas Leeroy’un diğer eserlerine ulaşmak için tıklayın.

Heykel ne Anlatmaktadır?

Heykel bir sanat eseri olduğu için kişiler kendilerince anlam çıkarabilmektedir. Fakat biyografisinde, heykelin bir Yunan heykeline benzemesi ama aynı zamanda vücuduna oranla kafasının büyük olmasının beklentilerimize ve sanat tarihinin güzellik ve mükemmellik anlayışına ironik bir referans olduğu belirtilmiştir. Sanatçının ise heykelin anlamı hakkında bir açıklaması bulunamamıştır. Bazı eleştirmenler heykelin önyargılarımızı yansıttığını belirtiyor. İnsan yetiştirirken pompalanan gereksiz mükemmeliyetçiliğe eleştirel bir yaklaşım olarak nitelendirenler de var. Bir görüşe göre ise, heykel 17. yüzyılın kibrini yansıtıyor.

Sonuç

Sanat eserinin, “Hayatta kalmak için yeterli beyin yok” isminde olması, kişiyi ‘çok düşünmek öldürür’ fikrine yaklaştırıyor. Ancak sanatçının biyografisi ve ‘insan’ figürüne yaklaşımı incelendiğinde, ego, kibir, fazla mükemmeliyetçilik konularıyla eleştirel anlamda yakından ilgilendiği anlaşılmaktadır. Sanatçı özellikle, eserlerinde şekil verdiği kusursuz bedenleri orantısız boyutlarda tasarlayarak, heykel sanatının ‘güzellik idealine’ ironik bir gönderme yapıyor.

Antik dönem Yunan heykellerinde gördüğümüz mükemmellikte bir vücudun, devasa bir kafayı taşıdığını (taşıyamadığını) görüyoruz. Bir yandan bu dönemde yapılan güzellik algısı tiye alınırken, heykel bir yandan da kişinin tarihin ağırlığını, mükemmel olma çabasını taşıyamadığını anlatıyor.

Eseri, ‘tek tip düşünceye tepki’ anlamında ele alan eleştirmenler ise, heykelin ‘kendi düşüncesine çok fazla güvenen’ insanı temsil ettiği görüşünde. Sanatçının eserle ilgili bir temayı aktaran bir söylemine rastlanmamıştır. Sanat eleştirmenleri ve tarihçilerin görüşleri incelendiğinde, heykelin ‘Çok düşünmek öldürür’ temasıyla oluşturulduğu iddiası yarı doğru olarak kabul edilebilir.

Bu sonuca itiraz et